RHIANNON GIDDENS & FRANCESCO TURRISI @ HET DEPOT, LEUVEN – 08/12/19

 

 

Artiest info
website  
facebook  

HET DEPOT, LEUVEN

 

door Marc Buggenhoudt


Rhiannon Giddens (42 jaar) uit North Carolina maar tegenwoordig verblijvend in Dublin, Ierland heeft stilaan een indrukwekkend parcours afgelegd. Zij blaast vanaf 2005 de oeroude Afro-Amerikaanse black string music nieuw leven in met haar rootscountryband Carolina Chocolate Drops, mag de muziek uit de Coens-film ‘Inside Llewyn Davis’ live mee tot leven wekken in de New York City Town Hall, zingt aan de zijde van o.m. Elvis Costello en Jim James op een verloren Dylansong bij The New Basement Tapes en maakt in 2015 haar solodebuut “Tomorrow Is My Turn” samen met sterproducer T Bone Burnett. Net als bij Carolina Chocolate Drops stoft Giddens solo oeroude genres af, zoals banjomuziek uit de jaren 1800. Maar anders dan bij die band trekt ze solo haar klankenpallet verder open met naast country en folk ook jazz, blues en soul en geeft er een frisse, eigentijdse draai aan.

In 2017 komt de opvolger uit ‘Freedom Highway’ met reeds een evolutie naar minder lichtvoetige folkbluessongs waarin slavernij en het ontluikende zelfbewustzijn van de zwarte bevolking in de moeizame strijd om ontvoogding in de thematiek naar voor komen. Dat zet zich door in het nieuwe album ‘There Is No Other’ een duo album samen met de klassiek getrainde jazzmuzikant en multi-instrumentalist Francesco Turrisi waarin ze samen de grenzen opzoeken van de folkmuziek: hoe klanken en ritmes uit Afrika en de Arabische wereld te verbinden met de traditionele muziek van Europa en Amerika.

Wie vooraf moeite had gedaan om het gezamelijke album ‘There is no other’ te beluisteren en vooral de spirit die er aan vastzit tot zich te nemen wist wat hij kon verwachten. Zeker met de opmerkelijke inbreng van multi instrumentalist Francesco Turrisi. Doch wie een heruitgave verwachte van Giddens concert in de AB club in 2017 of van Giddens’ concerten van de afgelopen jaren of nog verder een zeker Carolina Chocolate Drops gehalte verwachtte moest wellicht even bijschakelen.

Rhiannon Giddens en Francesco Turrisi hebben er net een uitgebreide Amerikaanse tour opzitten van 19 september tot 3 november. Op 22 november volgt Europa met een UK tour tot 1 december met aansluitend het Europese vasteland van 3 tot 10 december met een voorlaatste halte in Het Depot in Leuven dat al lang uitverkocht is. Het concert is opgevat als een luisterconcert in duo vorm met centraal zangeres Rhiannon Giddens op banjo en viool en Francesco Turrisi op tamboerijn, handtrommel, piano en banjo. Een niet onbelangrijke rol is weggelegd voor contrabassist Jason Sypher. Zonder zijn ingenieus basspel zou de interactie tussen beide hoofdrolspelers kaler en minder spannend verlopen. Zijn bijdragen zorgen voor reliëf en rust. Toch is het Giddens die de show leidt met een aangeboren naturel voor ernst met een lichte touch waarmee zij het woord neemt.

Het begenadigd trio opent het intieme concert met het indringende “Ten Thousand Voices”, een lied geïnspireerd op het leven van de vrouwelijke slaven die ooit werden verkocht voor hun muzikaal kunnen, elk met hun eigen liedboek. Wanneer de opener al je nekhaar rechtop doet staan dan weet je dat er is iets bijzonders staat te gebeuren. Volgt direct “Inside Me Is Heaven” waarbij Turrisi de cellobanjo inruilt voor de accordeon en Giddens zich onderscheidt met heftig vioolspel. Samen 10 intense minuten. Voor het uitvoeren van het instrumentale “Following The North Star” neemt Giddens haar 1858 replica banjo ter hand en Turrisi ruilt de accordeon voor een handtrommel uit zijn collectie. Veel van de songs die we vanavond horen zijn tegelijk een prachtige vocale prestatie en een kleine geschiedenisles die live nog winnen aan zeggingskracht. Giddens is buitengewoon getalenteerd. Zij is niet alleen gezegend met een krachtige en veelzijdige stem maar speelt briljant viool en vijf-string banjo en schrijft nieuwe nummers die zich onmiddellijk in je hoofd gaan nestelen.
Giddens en Turrisi zijn beiden klassiek geschoold, multi-instrumentalisten die zich diep hebben ondergedompeld in de geschiedenis, de traditionele muziek en de instrumenten van hun respectieve culturele achtergronden. In eerste instantie hebben ze het verband gelegd tussen de Amerikaanse minstrelbanjo's en de traditionele mediterrane handtrommels terwijl ze werkten aan een muziekscore voor het Nashville Ballet. De geschiedenisles is in hoofdzaak musicologisch en haar even bedreven partner is al even beslagen. Francesco Turrisi vertelt enthousiast verhalen over zijn reeks handtrommels en speelt uitvoerig virtuoos op accordeon en piano.

Na uitvoering van Ola Belle Reed's “Gonna Write Me A Letter“ legt Giddens uit hoe het geluid en stijl van haar instrument passen binnen complexe geschiedenis van de banjo's. Ze beschrijft op een welsprekende manier de transformatie van de banjo's vanaf haar Afrikaanse oorsprong tot de moderne countrymuziek.

Een van de meest prangende songs uit de eerste set is “At the Purchaser’s Option” met het confronterende refrein “You can take my body, you can take my bones, you can take my blood but not my soul” waarin Giddens de stem vertolkt van een slavin die door merg en been gaat. Giddens licht niet zonder afschuw en met trillende stem in haar inleiding tot het nummer toe dat een potentiële koper kon passen voor het pasgeboren kind van een slavin. Ook de bekende traditional “Wayfaring Stranger” wordt gezongen met pijn en verlangen tekenend voor een haarzuivere en indringende vocale prestatie. Prachtig!
Turrisi heeft het over zijn culturele banden aan de Middellandse Zee als inleiding tot “Pizzica di San Vito”. Hij bespeelt de Siciliaanse Tamburello terwijl Giddens zingt in een Napolitaans dialect en speelt banjo op hun eigen cross-culturele versie van de traditionele Tarantella trance dans uit Puglia, Italië.
Bij de start van het tweede deel heeft Francesco Turrisi het op een charmant grappige manier over de herkomst van verschillende frame trommels, Contra Dance music, de geschiedenis van de minstrel en de zwarte banjo muziek, Trance Dance rituelen uit Italië die helpen bij genezing en over traditionele “Minstrel Tunes From 1855” die het duo /trio op aanstekelijke wijze herinterpreteert. Voor hun bewerking van de opera aria “Dido’s Lament” van Henry Purcell rekken Giddens en Turrisi gezamenlijk de grenzen van klassiek en folk op, hij aan de piano en zij met de juiste stem beheersing voor een pakkende uitvoering.

Even dreigt het mis te gaan als een hevige fluittoon in de microfoon tweemaal na elkaar een dubbele aanslag pleegt op de oren van Rhiannon en Francesco waarna het concert verdergaat met enkel het monitor-geluid van het podium. De op dat moment swingende vertolking van “Underneath Our Harlem Moon” een diep racistisch lied ooit door Ethel Waters ‘verrijkt’ met een aantal extra strofes klinkt dan begrijpelijk wat geforceerd. Maar er staat ons nog heel wat moois te wachten van een instrumentaal volks jiddisch wijsje “Beth Cohen’s Set” dat overgaat in een fantastisch duel tussen accordeon en viool naar een heftig “I’m On My Way” met Turrisi die schudt en trommelt dat het een aard heeft op een grote frametrommel vol ringetjes over Turrisi’s eigen ‘hoogtepunt’ de “Tambourine Solo” tot een pittige uitvoering met scattende improvisaties van de Ierse folktraditional “Molly Brannigan”. Giddens beschouwt muziek als een essentiële balsem in moeilijke tijden, en zingt het hoopvolle “He Will See You Through” begeleid door Turrisi op piano en Sypher op bas om de set af te sluiten.

Een staande ovatie volgt en minuten later keert het Rhiannon Giddens Trio terug met een beladen medley van Sister Rosetta Tharpe's “The Lonesome Road” en het gospel call-and-response nummer “Up Above My Head. Echt elke song, hoewel merendeels geschreven door anderen, weet ze volledig naar zich toe te trekken en eigen te maken. Een geïnspireerd optreden van virtuoze muzikanten in spel en woord dat blijft nazinderen.

Marc Buggenhoudt

Set 1
1. Ten Thousand Voices (There Is No Other, 2019)
2. Inside Me Is Heaven
3. Following the North Star (Rhiannon Giddens cover) (Freedom Highway, 2017) (instrumental)
4. Gonna Write Me a Letter (Ola Belle Reed cover) (There Is No Other, 2019)
5. Briggs’ Forró (There Is No Other, 2019)
6. At the Purchaser’s Option (Freedom Highway, 2017)
7. Wayfaring Stranger (There Is No Other, 2019)
8. Pizzica di San Vito (There Is No Other, 2019)
Set 2
9. Minstrel Tunes From 1855 ([traditional] cover) (instrumental)
10. Dido’s Lament (Henry Purcell cover)
11. Underneath Our Harlem Moon (Ethel Waters cover) (Factory Girl, 2015)
12. Beth Cohen’s Set (There Is No Other, 2019) (instrumental) (op de dubbele vinyl editie)
13. I’m on My Way (There Is No Other, 2019)
14. Tambourine Solo
15. Molly Brannigan (Irish traditional song)
16. He Will See You Through (There Is No Other, 2019)
Encore:
17. The Lonesome Road (Gene Austin cover, 1928/ Sister Rosetta Tharpe cover, 1939) (Factory Girl, 2015)
18. Up Above My Head (Sister Rosetta Tharpe cover, 1947) (Tomorrow Is My Turn, 2015)